Resimleri Okumak – Sanata Baktığımızda Düşündüklerimiz | Reading Pictures – What We Think about When We Look at Art | Alberto Manguel ( d.1948 )
Okunma Zamanı: 25 Ekim – 07 Kasım 2021
Çeviren: Armağan Ekici
Sanat – Hayat Bilgisi / Kırmızı Kedi Yayınları
Birinci Baskı: Eylül 2021 / 375 sf.
Alberto Manguel ismi, biz okurlara her ne kadar kitapları çağrıştırsa da Resimleri Okumak, sanat eserleri hakkında bir kitap. Ancak, iyi bir okur olmasının izleri de mevcut bu kitapta. Okuduğu kitaplardan alıntılar yapmak dahil kimi imgeler için ilgili kitabın içeriği hakkında bilgi de vermiş.
“Kelimeleri okumayı onca sevsem de, resimleri okumayı da seviyorum, her türlü sanat eserine açıkça ya da gizlice örülmüş hikâyeleri bulmaktan keyif alıyorum – ama, bunu yaparken, batıni ya da ezoterik lügatlere başvurmak zorunda kalmayı sevmiyorum. Bu kitap, benim gibi sıradan izleyiciler için, bu imgeleri ve hikâyeleri okuma sorumluluğuna ve hakkına tekrar sahip çıkmak amacının yarattığı ihtiyaçtan doğdu. (…) Resimleri okumak için sistematik bir yöntemi inşa etmeye ya da keşfetmeye kalkışmadım. Tek mazeretim, herhangi bir sanat kuramının değil, sadece merakımın rehberliğinde hareket etmiş olmak.” ( s. 9 – 10 )
Evet, kıymetli okurlar; yukarıda aktardığım cümleler Alberto Manguel’in, bu kitapla ne amaçladığını net olarak belirtiyor.
Buradan yola çıkarak, kitabın dilinin gayet anlaşılır olduğunu belirtmek isterim. Kendinizi ön okumalar yaparak boğmanıza hiç gerek yok inanın. Arzu edenler elbette başlangıç okumaları yapabilir. Lâkin Manguel’in kendisinin de belirttiği üzere herhangi bir kuram bilmeye gerek yok. Tek sıkıntım kimi yerlerdeki Latince terimlerin dipnot olarak verilmemesi oldu. Kırmızı Kedi Yayınevi bunu yapabilirdi. Üç beş tane olsa – hiç üşenmem – araştırıp bulurdum, lâkin bu sayının üzerinde idi. Yine de metni anlamanıza engel değil elbette.
Aşağıya aktardığım on iki ana bölümün rehberliğinde:
☆Sıradan İzleyici : Hikâye Olarak İmge
☆Joan Mitchell: Yokluk Olarak İmge
☆Robert Campin: Bilmece Olarak İmge
☆Tina Modotti: Tanık Olarak İmge
☆Lavinia Fontana: İdrak Olarak İmge
☆Marianna Gartner: Kâbus Olarak İmge
☆ Philoksenos: Yansıma Olarak İmge
☆ Pablo Picasso: Şiddet Olarak İmge
☆Aleijadinho: Altüst Ediş Olarak İmge
☆ Claude – Nicolas Ledoux: Felsefe Olarak İmge
☆Peter Eisenman: Hatıra Olarak İmge
☆Caravaggio: Tiyatro Olarak İmge
resimi, anıtı, heykeli, binayı, fotoğrafı, tiyatroyu tarih, sosyoloji ve ilahiyat altyapısını vererek aktarmış Manguel. Kitabın sonundaki atıf yapılan eserlere baktığımda, iğneyle kuyu kazarak, biz okurlara çok özel bir kitap sunarak, bence, açıkladığı amacına ulaşmış. Buna rağmen, kitabın Sonuç bölümde:
“Diğer bütün kitaplarım gibi, bu kitap da esasen eksik sayfalardan oluşuyor sanki.”
diyerek, içeriğe alamadığı epeyce bir dalı sıralamış. Ne gam sevgili okurlar! Bu kitaba aldıkları – benim gibi, genel sanat bilgisi olup, altyapısı sağlam olmayan okurlar için – oldukça doyurucu bir içeriğe sahip.
Fazla uzatmadan, sözü Alberto Manguel’ e bırakayım da ne menem bir varlık olduğumuzu söylesin:
“(…); çok şaşırtıcıdır bu ama, tüm bu acımasızlığımızın, açgözlülüğümüzün, düşüncesiz deliliğimizin içinde, böylesine çok güzelliği yaratma ve tekrar yaratma yetisine sahibiz aynı zamanda.” ( s.332 )
Merakla, ilgiyle ve severek okudum Resimleri Okumak‘ı. Manguel’in “merakının rehberliği”, biz okurlara kıymetli bir kitap daha sunmuş.
Çeviri emeği için Armağan Ekici’ye ve kitabı bizimle buluşturan Kırmızı Kedi Yayınları’na teşekkür ediyorum.
Sağlık, esenlik ve kitaplar hep sizinle olsun!
Çiğdem İskent 