Kan Kardeşim Dorutay | Ümit Kaftancıoğlu

Kan Kardeşim Dorutay | Ümit Kaftancıoğlu ( 1934 – 1980 )

Hikâye – İlk yayım yılı: 1977
Ayrıntı Yayınları Yayım yılı: 2020

“Köroğlu hikâyelerine farklı bir bakışı temsil eder.”

Ayrıntı Yayınları – Dinozor Genç grubuna ait.

Yaş: 12 yaş ve üstü

Selâmlar Sevgili Kitap Dostları,

Ümit Kaftancıoğlu, biyografisine göre, 1951 – 1957 yılları arasında Cilavuz Köy Enstitüsü’nde eğitim alıp öğretmen olmuş. TRT’de çalışmış, derlemeler yapmış. Ve maalesef 1980 yılının Nisan ayında evinin önünde öldürülmüş.

Cahit Külebi, 15 Nisan 1980 tarihinde Cumhuriyet Gazetesi’ne onunla ilgili yazdığı yazıda şöyle demiş:

“… Kaftancıoğlu, her seferinde yüzünü Anadolu’ya döner, söyleşilerinde onu emzirip büyüten kadim kültüre göndermede bulunur. Ne anlatılacaksa halk için halkın anlayabileceği dille, süse püse itibar edilmeden anlatılmalıdır. Öyle yapar: Yalın bir dille, halkın bir evladı olarak halk için yazar.” ( s.8 )

Ümit Kaftancıoğlu’nun çocukluğundan beri Köroğlu destanlarına özel bir ilgi duyduğunu öğreniyoruz kitabın başındaki metinlerden. Hatta bu ilgi, sadece ilgi olarak kalmamış, bir halk bilimci olarak farklı bölgelerden Köroğlu destanlarını derleyerek, Köroğlu Kol Destanları adıyla kayda bile geçirmiş. Buradaki “Kol” kelimesi Köroğlu’na bağlı her bir lider kişiyi temsil ediyor. Örneğin bunlardan biri bu hikâyede adı geçen Kiziroğlu. Diğeri Kan Kardeşim Dorutay‘ın kahramanı Demircioğlu.

Bilgi metnine göre,

“Köroğlu, Osmanlı yönetimine karşı uç veren başkaldırının önderidir; halk, Köroğlu’nun kişiliğinde başkaldırmış, Köroğlu adında bir önder yaratmıştır. Köroğlu’nun yoksula yardım eden, halkı koruyup kollayan kişiliği kol destanlarının ortak noktasıdır:

Köroğlu’yum kayaları yararım
Halkın kılıcıyım hakkı ararım
Şahtan, padişahtan hesap sorarım
Uykudan uyanan katılır bana” ( s.8 – 9 )

İşte “uykudan uyanan” bir genç var bu öyküde: demirci çırağı, öksüz ve yetim, demirciyi babası bellemiş Demircioğlu. Neredeyse karın tokluğuna çalıştırır onu demirci bir de eziyet eder.

Birgün heybetli bir yiğit, atına nal çaktırmaya gelir demirci atölyesine; Köroğlu’nun kollarından ünlü Kiziroğlu.
Gençten atını tutmasını ister, bizim genç hiç umursamaz.
Bu kez ustası uyarır:

“Oğlum, sen biliyor musun, bu büyük amca kim? Ünlü Kiziroğlu. Köroğlu’nun yiğitlerinden.“

Genç:

“Bana ne! Köroğlu, Kiziroğlu… Kim olursa olsun. Ben de Demircioğlu’yum. Herkes kendine göre bir değerdir.” ( s.20) diye cevap verir.

Bu başkaldırı, Kiziroğlu oradan ayrılınca da devam eder ve ustasını da terk ederek Kiziroğlu’nun peşine düşer delikanlımız ve onunla birlikte Çamlıbel’e gider. Ne özelliği var bu Çamlıbel’in ve sonrasında Demircioğlu lâkaplı delikanlıyı neler bekliyor, okuyacak olanlara kalsın diyorum.

Girişte de belirttiğim üzere, 12 yaş ve üzeri için uygundur, yetişkinler de okuyabilir elbette.

Kan Kardeşim Dorutay, Ümit Kaftancıoğlu’nun sesiyle tanışma kitabımdı. Okumalarıma devam edeceğim. Sırada 1970 TRT Öykü Ödülü alan Dönemeç ve “Güneydoğu Anadolu’daki ağalık düzenini ve siyaset ilişkisini gözler önüne serdiği” Tüfekliler romanı var.

Sevgimle iletiyor, tercihi elbette size bırakıyorum efendim. Sağlık, huzur, adalet ve kitaplar hep sizinle olsun…

Alıntı:

“Ben çırak olmakla köle olmadım ya. Bir çekiç demire vuruyorsun, iki çekiç kafama. Ben ayrılacağım.” ( s.27 )