Kader Yumurtaları | The Fatal Eggs | Rokovıe Yaytsa | Mihail Bulgakov ( 1891 – 1940 )
Çeviri: #ErdemErinç
Selâmlar Sevgili Kitap Dostları,
Çevirmeni Erdem Erinç’in belirttiği üzere Bulgakov’un erken dönemine ait üç eserden ( Şeytanname, Kader Yumurtaları, Köpek Kalbi ) biri Kader Yumurtaları.
Aslında Rusça asıl adının tam karşılığı Ölümcül Yumurtalar yani İngilizcedeki çevirisi gibi. Fakat Rusçadaki “ölümcül” sıfatının türediği isim Kader anlamına gelen olunca Kader Yumurtaları tercih edilmiş.
İş Bankası Yayınları bu kitabı “Ölümcül Yumurtalar” olarak çevirmiş ancak o çeviri İngilizceden mi Rusçadan mı bilmiyorum; benim okuduğum Everest Yayınları Rusçadan çeviridir.
Öncelikle okuduğum ilk Bulgakov kitabıdır. Başyapıtı Üstad ile Margarita’yı okumam gerektiğini yıllardır hatırlatan bir dostumun eşine selâm olsun diyorum. Şeytanın bacağını kırdım gerisi gelir sanırım.
Efendim Kader Yumurtaları toplumsal bilimkurgu kapsamına sokulan bir novella. Elbette Stalin döneminin baskıcı ortamı nedeniyle simgeler kullanarak hiciv yapmak zorunda kalmış Bulgakov.
Asıl mesleği doktorluk ama onu bırakıp edebiyata yönelmiş. Neyin neyi simgelediğini bilmek için Rusya’nın siyasî tarihini sadece okumak değil o bilgileri içselleştirmiş olmak gerektiğini düşünüyorum şahsen; yani taşıma suyla değirmeni döndürmek kendi adıma çok zor. Bu yüzden okuyacak olanlar işin bu yönünü araştırabilirler.
Kahramanımız Zooloji Profesörü Persikov amfibiler ya da şeffaf sürüngenlerden geçilmeyen alanında birinci sınıf bir biliminsanı. Kendini vakfettiği bir deneyin peşinde. Bir keşif yaptı ama tamamlanmadı. Kızıl bir ışının yumurtaları daha çabuk büyüttüğünü farketti. Bunun peşine düşenler bu düzeneği neredeyse zorla ondan alıp, ülke genelinde telef olan tavukları yeniden üretmeye kalktı. Sonuç mu? O kadarını okuyanlar keşfetsin.
Zamanından önce öten horozun akıbeti demek isterdim yine de diyeyim, en kaba ve yüzeysel tabirle.
Dayatma ile yapılandan ne derece sonuç alınabilir? Bilim neye hizmet etmeli? Toplumsal referanstaki kişiler kim? İllaki hızlı büyümek şart mı? benzeri soruların örtülü hali.
Araştırma yaparken bir değerlendirmede karşıma Bulgakov ile Tanpınar ve Üstad ile Margarita ile Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nün eşlemesi çıktı. Şu evrenin enerjisi cidden muazzam bir şey. Zira bu kitabı, Saatleri Ayarlama Enstitüsü okumanın arasına almıştım.
Kabaca Kader Yumurtaları yorumum bu şekilde. Daha yazacak o kadar çok şey var ki şuncacık novella için ama benim boyumu aşar, o yüzden haddimi bilip susmak istiyorum. Merak edenler gereğini yapar eminim.
Bulgakov okumalarım ara ara devam edecek. Bilimkurgu ve Bulgakov sevenlere öneririm. Akıcı çevirisi ve o güzel Önsöz’ü için Sevgili Erdem Erinç’e içten teşekkür ediyorum. Sevgimle ve Bulgakov çömezi fikrimle ilettim.
Okunma Zamanı: 06.06.2020
Covid-19’un yeni normal zamanı…
Alıntı:
“En iyi ve en güçlüler galip geldiler. İşte bu en iyiler de dehşet saçıyorlardı.” (s.13 )
Çiğdem İskent 