Oluş Ve Bozuluş | Aristoteles

OLUŞ VE BOZULUŞ | ARİSTOTELES ( MÖ. 384 – MÖ. 322 )

Selamlar Değeli Kitap Dostları,

Oluş ve Bozuluş, Kategoriler eserinden sonra okuduğum ikinci Aristoteles kitabım oldu.

Öncelikle hiç de kolay bir okuma olmadığını söylemek isterim. Zira Aristoteles demek mantık demek. Sokrates ve Platon’un ardından gelen en donanımlı filozof. Zorlansam bile bırakmadım, anlamaya çalıştım. Kimi yerlerde kontrolümü kaybettiysem de devam ettim.

Elbette ki böyle bir eser bir kere okumakla hazmedilecek gibi değil. Aristoteles bu eserinde; Sokrates öncesi filozoflardan Demokritos ve Empedokles’i eleştirirken, Platon’a da Timaios adlı eseri üzerinden yanıt veriyor. “İyi güzel de konu n’ola ki?” derseniz, anlayabildiğim kadar yazayım efendim😊

Bu felsefe metninde “Tanrı” kelimesini ilk kez gördüm. Sebebi de “ilk madde” ya da “devindirici” olma hasebiyle. Sonra ise geleneklerimizden âşina olunduğu üzere toprak, su, ateş, hava üzerinden ki bunlara “yalın cisimler” adı veriliyor; oluş, bozuluş, başkalaşma, değişme, büyüme, etki, edilgi, karışım, temas gibi konular mantık yürüterek ve örneklerle açıklanmaya çalışılmış.

33.sayfadan bir örnek paylaşmak isterim. Şöyle ki:

“… kültürlü bir insan bozulup kültürsüz biri haline geldiğinde, insan aynı kalır. Eğer kültürlü olmak ya da olmamak bu insanın kendi başına bir hâli ya da özelliği olmasaydı, birinin oluşu, başka birinin bozuluşu söz konusu olurdu. Yani bunlar insanın hâlleri, kültürlü bir insanın bozuluşu ve kültürsüz bir insanının oluşu söz konusu olsa da, burada söz konusu olan baki kalanın bir hâli. Dolayısıyla bunlar başkalaşma. Öyleyse karşıtlar arasındaki değişim niceliksel olduğunda, bu, büyüme ve küçülme olur, değişim yere göre olduğunda yer değiştirme, değişim bir hâl ve nitelik bakımından olduğunda, başkalaşma.”

Felsefe eğitimim olmayıp, bu konuda çömezin de çömezi ama meraklı bir felsefe okuru olarak, daha fazla detaya girip yanlış bilgi vermek istemem. Ancak ilgi duyan okurlara önerebileceğim bir kitap Oluş ve Bozuluş. Bu konuda eğitimi olanlar için ise; kitap çift dilli hazırlanmış. Sol sayfa Eski Yunanca, sağ sayfa Türkçe çevirisi. Böyle durumların normal okurlar için tek zorluğu, dipnotların kitabın sonunda listelenmiş olması. Orijinal ve çeviri metini karşılıklı okuma kolaylığı sağlamak için bu şekilde bir tercih yapılmış sanırım. Felsefe eğitimli olsa da, bu derece zor ve karışık bir metni, olabilecek en akıcı halde dilimize kazandıran Sayın Y. Gurur Sev’e içten teşekkür ediyorum.

Okuma listenize alıp almama tercihi siz okurlara kalmış ancak; canıma okusa bile severek okuduğumu, farklı bakış açısı sunması ve düşünmeye sevketmesi bakımından bütün zorluklara değer olduğunu, her okurun kendine özel bir deneyim sunduğunu da belirtmek isterim.

Elçiye zeval olmazmış😊 Sevgimle ilettim. Sağlıkla, esenlikle ve her daim kitapla kalınız.

Okunma Zamanı: 08 – 12 Mayıs 2019

Alıntılar:

🦉“…kimse ateşle buzun bir olduğunu sanacak kadar delirmez, en fazla güzelle görünürde güzeli karıştırır – delilikten ötürü bunların farkı olmadığı kanısını taşıyanlar var.” sf. 55

🦉“Ateş sıcaklığın aşırılığıdır, buz ise soğukluğun; katılaşma ve kaynama bir şeylerin aşırılığıdır, biri soğukluğun biri sıcaklığın. Buz ıslak soğuğun katılaşmasıysa, ateş de kuru sıcağın kaynaması olur; bu yüzden de buz ya da ateşten hiçbir şey oluşmaz.” sf.77

🦉“Doğal olarak oluşan her şey daima ya da çoğunlukla belirli bir şekilde oluşur, ‘daima ve çoğunlukla’ olanların dışındakiler ise kendiliğinden ve rastgele. Peki, insanın daima ya da çoğunlukla insandan ( ve buğdayın zeytin ağacından değil de buğdaydan) çıkmasının nedeni nedir?” sf.87

🦉“…doğal oluş ve bozuluş eşit sürede gerçekleşir. Dolayısıyla da her bir şeyin zamanının ve hayatının bir sayısı vardır ve bununla belirlenirler. Her şeyin bir düzeni vardır ve her hayat ve zaman belli dilimler ya da döngülerle ölçülür, ama hepsi için aynı değil, bazıları için daha küçük, bazıları için daha büyük. Zira döngü, yani ölçü, bazıları için bir yıl, bazıları için daha fazla, bazıları için daha az.” sf. 99