Swann’ların Tarafı | Du côté de chez Swann |
The Way by Swann’s | Marcel Proust ( 1871 – 1922)
Cümleten Merhaba Değerli Kitap Dostları,
Geçen yıldan beri başlamaya niyet edip, bu yıla kısmet olan dillere pelesenk olmuş KAYIP ZAMANIN İZİNDE serisine nihayet başladım. Gerçi senenin sonu da olsa 23 Aralık 2018 de başlayıp 18 Ocak 2019’da – yaklaşık 4 hafta – araya başka kitaplar alarak okudum. Diline, üslubuna bir “Selâm” vermiş, tadına bakmış oldum.
20.yüzyılın başlarındaki modernist yazarların arasında Proust. Başka kimler var: Kafka, Joyce, Woolf, Faulkner ve Huxley. Epey sağlam bir grup değil mi?! Joyce’a ziyadesiyle, Kafka’ya ise biraz selâm vermişliğim var ama diğerlerini tanısam da ciddi anlamda tanışmadık.
Proust’a dönersem; her bir kitabı için detaylı yorum yazmak yerine, serinin tamamı için toplu bir yorum yazmayı tercih ediyorum açıkçası. Ancak bu okuduğum kitaplar hakkında fikrimi söylemeyeceğim anlamına gelmiyor elbette.
Bu kitap özelinde söyleyeceklerim:
1- Rutin okuma yapmak yani okuyup hemen bitireyim diyenler için doğru bir tercih olmaz.
2- Detaylı betimleme odaklı, tıpkı resim yapar gibi. Dolayısıyla sabırlı bir okur talep ediyor.
3- İlk bölüm (Combray) detaylı bitki atmosferi vardı ve çocuk gözünden anlatılıyordu. Anneye olan aşırı düşkünlük Oidipus Kompleksi hatırlattı.
4- İkinci bölüm Swann’ın Bir Aşkı ‘nda ise daha çok müzik, resim ve hatta Felsefe daha baskındı. Tanımlar, anlatımlar, müziğin ritminin kahramanın duygu durumu üzerindeki etkisi ve tabii ki Mösyö Swann’ın âşık olduğu hanımla olan inişli çıkışlı duygusal heyecan ve hezeyanları hakimdi.
5- Üçüncü bölümde (Memleket İsimleri) ise yine çocuğun gözünden anlatılan bitki adları, şehir isimleri ve onların hayalimizde oluşturduğumuz hallerine yönelikti kabaca. Ayrıca “isim” ve “haz” kelimelerinin sık kullanılması da dikkatimi çekti. Mösyö Swann yine sahnede idi ama bu kez kızı odak noktasıydı.
Ana hatları itibariyle böyleydi Swann’ların Tarafı. Zaman zaman sabrımı zorlasa da sevdiğim yönler ağır bastı. Acele etmeden okudum. İyi ki öyle yaptım. İçeriğindeki referansları ise henüz didiklemedim😄 Okuduklarımın biraz mayalanmasını beklemek istiyorum doğrusu. Şimdilik bu kadar bir yorum yeterlidir sanırım.
Sevgimle ilettim. Sağlık, huzur ve kitaplar hep sizinle olsun!
Alıntılar:
🎻”…birdenbire, benim mütevazı hayatımla gerçekler âleminin zannettiğim kadar birbirlerinden ayrı olmadıklarını, hatta bazı noktalarda kesiştiklerini düşündüm ve duyduğum güvenle, mutlulukla, neden sonra kavuşulan bir babanın kollarında ağlarcasına, Bergotte’un sayfalarının üzerine gözyaşlarımı akıttım.” (sf.99)
🎻”…romanlar ve tiyatro oyunları üzerine tartışmaya girmemek lâzım. Herkesin bakışı farklıdır, benim en beğendiğim şeyden siz nefret edebilirsiniz.” sf 260
🎻”…çoğunlukla her mevsimde, başka bir mevsime ait, yolunu şaşırmış günler bulunur;..” ( sf.390)
🎻”Kelimeler bize nesnelerin açık seçik, bildik ve küçük birer suretini sunarlar;…” sf.391
Çiğdem İskent 