Divan-ı Hiç | Hallâc-ı Mansûr

Divan-ı Hiç | Hallâc-ı Mansûr

( M.S. 858 Fars(İran) – M.S.922 Bağdat (Irak)

Selâmlar Değerli Kitap Dostları!

Tasavvufa meyliniz var mıdır? Sever misiniz? Okyanuslar kadar derin olup, sırrına ermeye ömür yetmez ama ben severim bu türde okumayı, düşünmeyi.
Divan-ı Hiç, Hallâc-ı Mansûr’un 114 şiirinden oluşmakta çoğunluk. Öncesinde çeviren ve hazırlayan Sayın Cavit Mukaddes’in sunuş metni, sonrasında Mansûr’un mahkum oluşundan idam edildiği zamana değin; Şirazlı İbn-i Hafîf’in Mansûr ile görüşmesindeki konuşmaları, idam edildiği gün neler olduğunu anlatan konuşmalar ve Hallac, Nesimi ve Spinoza bağlantılarını örneklerle ve sebeplerle anlatan metin bulunmakta.

Öncelikle 114 şiir yergi de içeriyor ilahî Aşk da içeriyor. Anlaşılır ve akıcı bir dili olduğunu söylemiş çevirmeni. Ben de okurken her birinden etkilendim ayrı ayrı. Zaten bir kere okumakla olmuyor malumunuz, tekrar tekrar okundukça daha anlaşılır olmakla kalmayıp düşün âlemine yolculuğa çıkıyorsunuz.

Geldim, Geldim, ey sırrım, ey uzletim! Geldim, Geldim, ey mana, maksudum!

Haşa, seni çağırdım. Değil, sen beni çağırdın; Sana ‘sen’ dedim, ey her yerde olan sen!”

mısralarını okuyup düşüncelere dalmamak mümkün mü?

Peki kim bu Mansûr?

Dedesi bir Mecûsi. Anne tarafı Ebû Eyyûb el-Ensârî’nin neslinden geldiği söyleniyor. Babasının mesleğinden dolayı “Hallac” diye tanındığı söylense de oğlu Hamd’a göre insanların gönüllerindeki sırları pamuk gibi altüst ettiği için “Hallâc-ı Esrar” unvanını almış. Asıl adı Hüseyin ama İran’da ve dünya’da daha çok Mansûr ve Hallâc-ı Mansûr şeklinde babasının adıyla anılıyor.

Mansûr pek çok sufinin sohbetlerine katılmış, sorular sorduğunda sevilmemiş. Daha sonra onun fikirlerini benimseyip, sayısı azımsanmayacak miktarda yolundan gidenler de olmuş. Hal böyle olunca boş durmamışlar, aleyhinde çalışanlar ortaya çıkmış. Allah aşkıyla “En’el Hakk” yani “Ben Hakk’ım” dediği söylenerek önce hapse atılmış sonra korkunç bir idam ile canı alınmış. Okurken ürperdim inanın.

Onunla birlikte 300 kişi tutukludur. Onların kaçmasını sağlar ama “sen niye bizimle gelmiyorsun?” sorusuna “O’nunla aramda öyle bir sır var ki ancak dar ağacında bu hesap kapanacak” cevabını verir.
Yani Hakk’ın sırrını ifşa ettiği için bile isteye korkunç bir ölüme razı olur. Ama zaten ölüm bir son değildir bu düşüncede değil mi?

Bakın ne diyor 73.şiirinde:

Madde,

Özgün ışığın unsuru,

Sonsuz ruh,

Bilge hakem.

Ruhu yaratıcısına doğru süzülür

Oysa yürek varlık içinde

Toprakta çürür.

Peki Mansûr, Nesimi ve Spinoza’nın ortak noktası ne ola ki? Bakın bu da ilgi çekiciydi. Neyse bu sorunun cevabını kitabı okuyacaklara bırakıyorum.

Eveet, etkilenerek okuduğum, dönüp tekrar okuduğum, yanımdakilere sesli sesli tekrar okuyup kışkırttığım bu kitabı sevdim ve yeni bilgiler de öğrendim📚Kimi yerlerinde düzeltme hataları olda da fazla rahatsız etmedi.

Tasavvuf sevenlere özellikle öneriyorum. Diğerlerinin ise keyfine kalmış. Ancak samimiyetimle onların da okumalarını öneririm. Çünkü onları bunaltacak bir okuma olacağına ihtimal vermiyorum😉

Neyse efendim elçiye zeval olmazmış. Sevgimle ilettim…

Alıntılar:
.
🦋Yeryüzünün tamamında huzurlu bir yer radım durdum/
Ama dingin, sakın bir yer bulamadım/
Devran bana bir şeyler bahşetti
Karşılığında benden aldıkları oldu
Sundukları bazen tatlı bazen acıydı
Dileklerimi takip ettim
Ama beni kendine köle etti.
Eğer kadere boyun eldeydim
Özgür olacaktım. (113.şiir)

🦋Ruhun ruhuma karıştı
Eşi bulunmaz Amber kokusu gibi
Seni ispatlayan şey, beni de ispatlıyor
O zaman sen “bensin”,
Asla birbirimizden ayrılmayacağız. (58.şiir)

🦋Ey güvendiğim dostlarım, ölümüm sizden olsun.
Ki ölümümde sonsuz yaşam var
Ölümüm yaşamımda
Yaşamım ölümümde
Zat-ı hak’ta kaybolmak
En büyük mucizedir. ( 15.şiir)