CATULLUS | The Poet of Antique Age | Poeta Novus
Merhaba🙋🏻♀️💙
#AntikÇağEdebiyatı okumalarım içinde yer alan ikinci şair, İ.Ö 87 – 54 yılları arasında yaşamış Catullus idi.
O da Sappho gibi bu çağın lirik şairlerinden, hatta Sappho’dan etkilenmiş bir şair olarak da anılıyor. Farklı uzunluklarda 116 şiiri içeriyor kitap, eksik mısraları olanlar da vardı.
Çevirmenlerden biri olan Çiğdem Dürüşken’in değerli önsözünü ve arka sayfalarda yer alan “Şiirler İçin Notlar” bölümünü ayrıca sevdim, çok işlevseldi doğrusu. Hem anlamamı kolaylaştırdı hem de bilgi dağarcığımı tamir ettiği gibi yeni bilgiler de kattı ona. Daha ne olsun!
🥀Geleyim Catullus’a… Catullus , Sappho gibi Yunan değil, Verona’lı lirik bir şair. Varlıklı bir aileden ama bu küçük şehirden çıkıp, kendini ispat etsin diye Roma’ya gidiyor. Orada bir çevre ediniyor. Çok sevdiği kardeşinin ölümü onu çok etkiliyor, çöküyor adeta bir de Roma’da öyle çılgın bir hayat yaşıyor ki 33 yaşında ölüyor.
Uzun bir şiirin bir bölümünde bakın neler yazmış ölen kardeşi için:
“Ey benden koparılıp alınan zavallı kardeşim,
ey tatlı günışığı, zavallı kardeşimden çalınan!
Seninle o anda gömüldü bütün evimiz,
seninle o anda uçuş gitti sevincimiz,
hayattayken tatlı sevginin beslediği.
Şimdi çok uzaklarda gömülüsün,
ne tanıdıklarımızın mezarları arasında,
ne de akrabalarımızın yanında küllerin,
meşum Troia alıkoymuş mezarını,
yaban ellerde, dünyanın bir ucundaki ıssızlıkta.”
İnsanın içine işliyor hele de sesli okursanız…
Geleyim âşık olduğu, sadakatsizliğini bildiği halde vazgeçemeyip, bir süre sonra bu aşkı bir hastalık olarak görüp, kurtulmak için tanrılara bile yalvardığı, Lesbia’ya…
🥀Şiirlerinde adı geçen, çaresizce âşık olduğu “Lesbia ” bir konsülün kızıdır ve
gerçek adı Clodia’dır. “Şair sevgilisini Yunanlı lirik şair Lesboslu Sappho ile kıyasladığı için ona Lesbia adıyla seslenir.” diye belirtmiş çevirmen.
🥀Çiğdem Dürüşken’in önsözünden aktararak belirteyim, şiirleri 3 grupta toplanmış:
“1- 1-60 arası➡️Lirik vezinli şiirler. Bunlar, Lesbia’ya yazılanlar çoğunlukta olmak üzere farklı konular içeren kısa ve sade şiirlerdir. 2- 61- 64 arası ➡️Diğer şiirlere göre oldukça uzun ve sanat açısından oldukça üstün nitelikteki şiirler. 3- 64- 116 arası➡️Değişik konular içeren şiirler.”
🥀Okuduğum şiirlerde gördüm ki şair, övgülerinde de sövgülerinde de oldukça “cömert” davranmış. Müstehcen dilini bazen gayet doğrudan, bazen de imâ yoluyla sıklıkla kullanmış.
2. gruptaki yani uzun olan ve genelde bir düğün tasviri içeren şiirlerinde bunu görmedim ancak diğer şiirlerinde sakınımsız kullanmış maşallah.
🥀Sappho gibi Catullus da hemcinsleriyle beraber olmuş ve bu kişilerin isimleri şiirlerinde geçiyor. Gerçi bu konuda bi sıkıntı yok ya da bir tarz olarak galiba, sevmediği, küfrettiği ve rakibi olan herkesin adı açıkça belirtilmiş.
Örneğin: “Ballı gözlerini, Iuventius/ izin verseler hiç durmadan öpmeme/ dur duraksız üç yüz bin kere öperim/ hiçbir zaman da kanamam/ kuru başaklardan daha sık olmazsa/ öpüşmelerimizin buğdayları.”
Bu mısralar ilişkisi olduğu bir oğlana hitaben. Kendi de sadık kalmamış ama Lesbia’yı da suçlamış. Bakın nasıl yalvarmış tanrılara, aklının onaylamadığı ama kalbine sözgeçiremediği bu aşktan kurtulmak için:
“Artık istemiyorum sevgime karşılık vermesini
ya da olamayacak bir şey olduğundan
namuslu olmayı kabul etmesini de:
bizzat sağlıklı olmayı diliyorum
ve bu iğrenç hastalıktan kurtulmayı;
ey tanrılar, benim inancıma karşılık
bağışlayın bana bunu! ”
🥀Bu çağa ilgi duyanlara önerebileceğim bir kitap bu. İşin açığı biraz tedirgin başladım okumaya; Sappho’ya aşina idim ama Catullus’u ilk kez duydum. Şimdi ise okuduğum için mutluyum çünkü döneminin önemli bir şairi, dili sivri ve sansürsüz olsa da çağını ve tarzını yansıtması açısından referans niteliğinde olduğundan atlamayın diyorum.
💜👌Veee biliyor musunuz ki şu
➡️”ak saçlı yüzyıllar” ifadesine ba-yıl-dııımm💫
Bir de aşağıda okuyacağınız ilk alıntıdaki mısralara💫💜
🥀Antikçağ Edebiyatı kapsamında Sappho ve Catullus lirik şiir örnekleriydi. Epik şiir yani destansı şiirler için ise çoğumuzun âşina olduğu Homeros’un İlyada ve Odyssea destanları ile Vergilius’un Eneas Destanı ( bunu yeni öğrendim) girecek devreye.
Ancak Odyssea ile Eneas’ı sona bıraktım – İlyada’yı daha önce okumuştum.
Şimdi sırada yine bu çağa ait bir komedya bir de Tragedya var:
Tragedya➡️Kral Oidipus(Sophokles) ve Komedya➡️ Lysistrata – Kadınlar Savaşı ( Aristophanes).
Yeni şeyler öğrenmek coşkumu artırıyor, daha bir enerjik hissediyorum kendimi 😄🤗Sevgimle💜 ilettim efendim, güzel bir gün diliyorum herkese📚🙋🏻♀️🥀🎈💫
ALINTILAR:
💫”Batabilir güneşler, yeniden doğabilir:
Bir sönmeyegörsün kısa ışığı hayatımızın, kala kala uyunacak sonsuz bir gece kalır.“⚘
“Birine iyi hizmet etmeyi istemekten vazgeç
ya da birinin saygıdeğer olabileceğini düşünmekten.
Herkes nankör, işe yaramıyor birine kerem eylemek…”
“Kişi kavuşursa hiç ummadığı, heves ettiği bir şeye gerçektir içinde kıpraşan sevinç.”
“…bunca zevk aldığın her ayıpta/ onca büyük bir bela saklıdır.”
Çiğdem İskent 